Thế kỉ 21 đánh dấu sự chuyển đổi từ những phương pháp giáo dục truyền thống sang các phương pháp giáo dục hiện đại.
Nếu như cách đây 10-15 năm, các cụm từ như “lấy học sinh làm trung tâm”, “phát triển năng lực học trọn đời” hay “ứng dụng công nghệ trong giáo dục” chưa trở nên phổ biến, thì ngày nay đó là những từ khóa được nhiều trường, đặc biệt là các trường tư đưa vào như những mục tiêu và phương thức chủ đạo.

Trường học đổi mới nhiều, phụ huynh cũng vì thế mà trở nên cập nhật. Trẻ một ngày học ở trường khoảng 7 tiếng, vậy là gần một phần ba thời gian tiếp xúc với nhà trường. Trong thời gian đó, con học những gì, được ai dạy và dạy như thế nào là những điều được phụ huynh quan tâm đặc biệt. Cũng bởi vì thế mà đã hình thành nên các nhóm phụ huynh với những quan điểm khác nhau về việc chọn môi trường giáo dục cho con.

Thông thường, việc chọn các trường điểm là một lựa chọn phổ biến và an toàn. Những học sinh sẽ được học trong môi trường và lộ trình mà cha mẹ họ đã trải qua: cố gắng học những năm phổ thông, trải qua các kì thi, vào được một trường đại học/cao đẳng từ đó ra trường và kiếm việc làm.

Tại một số trường, điểm số và kiến thức khoa bảng không phải là tiêu chí duy nhất xác định thành công của trẻ

Một số cha mẹ để ý sâu hơn về giáo dục sẽ bắt đầu nghiên cứu sâu hơn về môi trường con họ sẽ học. Thay vì mong con học giỏi và có điểm số tốt, họ sẽ bắt đầu tìm hiểu về những khái niệm như con hạnh phúc, tự tin, khỏe mạnh, làm chủ bản thân, trở thành công dân toàn cầu,… Những “khẩu hiệu” này được nhắc đến nhiều hơn ở các trường tư. Các trường này thường có một triết lý giáo dục riêng và có điều kiện linh động hơn trong việc sử dụng các nguồn lực để thực hiện cam kết của họ.

Các trường tư có nhiều loại hình, phân khúc và triết lý giáo dục khác nhau. Tại EMASI, một ngôi trường tại thành phố Hồ Chí Minh với mức học phí phù hợp với nhiều gia đình, hiện đang ứng dụng phương pháp giáo dục hiện đại từ các nước phát triển. Vậy phương pháp giáo dục của ngôi trường này có gì đặc biệt?

Phụ huynh khi có con học EMASI có lẽ đã phải chấp nhận “đánh đổi”, khi ở cấp tiểu học, bài tập về nhà không phải vấn đề được đặt nặng. Ở trên lớp, thời gian học được phân bố đều, ngoài việc học những kiến thức được quy định bởi Bộ giáo dục, học sinh trường này dành thêm thời gian để học các bộ môn như tiếng Anh, xã hội học, và các học phần về giáo dục thể chất, với bơi lội là học phần bắt buộc. Ngoài ra trường cũng nhấn mạnh vào sự phát triển năng lực nghệ thuật và sáng tạo của học sinh thông qua bộ môn âm nhạc, nghệ thuật và không gian sáng tạo.

Học sinh EMASI trong một tiết học khoa học

Tất cả điều này đồng nghĩa với việc học sinh sẽ ngoài việc dành thời gian cho việc học kiến thức khoa bảng, lấy điểm cao, còn phân bố thời gian cho việc phát triển kiến thức, sức khỏe, nhân cách, năng lực cảm thụ, sáng tạo, kỹ năng mềm, giao tiếp và trí tuệ cảm xúc. Gọi lựa chọn tại những trường EMASI là đánh đổi bởi những thang đo về thành công cho học sinh tại trường đã được định nghĩa khác đi, không còn là những con số, bằng khen nữa. Không chỉ điểm số học thuật, kết quả giáo dục còn thể hiện ở việc học sinh đó có thể chất tốt, thái độ tích cực, năng lực cảm xúc,… để có thể phát triển một cách toàn diện hay không.

Điều này cần có sự bắt nhịp của phụ huynh để thấy được toàn bộ sự phát triển của con, thay vì một số khía cạnh. Khi con được điểm 9, điểm 10 hoặc đạt điểm cao trong các kì thi học thuật, phụ huynh có thể nhìn thấy, đo được và tự hào. Nhưng nói về việc con khỏe mạnh ra sao, tự tin thế nào, có hạnh phúc khi đến trường và từ trường về nhà không, thì phải cảm nhận bằng cả sự quan sát của cha mẹ.

Trong một buổi phỏng vấn tại trường, một phụ huynh EMASI đã chia sẻ: “Kể từ ngày con tôi học tại trường, con đã dạn dĩ và tự tin hơn. Con không còn thấy ngại khi gặp người lớn, đã biết tự đặt câu hỏi, tìm tài liệu để làm dự án thuyết trình. Điều đặc biệt là con rất thích đến trường.” Những điều trên nằm trong kết quả của giáo dục hiện đại.

Tâm lý cảm xúc lành mạnh thời đi học đóng một yếu tố quan trọng trong việc hình thành tính cách và năng lực của trẻ sau này

Khi cho con tham gia học các môi trường có nền giáo dục hiện đại, phụ huynh cần lưu ý kết quả sẽ không thấy được trong thời gian ngắn. So với phương thức giáo dục tập trung vào điểm số và năng lực học thuật, kết quả của giáo dục hiện đại có một độ trễ nhất định. Theo một nghiên cứu của Daniel Goleman về chủ đề trí thông minh cảm xúc, những đứa trẻ thông minh từ sớm, học tập những chương trình học thuật rất nặng, có thể đạt được thành tích tốt trong thời gian đầu, nhưng trong 10-20 năm sau các em lại gặp những thất bại và khó khăn trong cuộc sống ngoài trường lớp. Trong khi đó, những trẻ em được rèn luyện về trí thông minh cảm xúc trong một môi trường nhăn văn và giàu tính tương tác có thể phát triển một cách lành mạnh và đi được những đoạn đường dài. Điều này đặc biệt đúng khi các em được xây dựng nền tảng từ trong những năm mẫu giáo cho đến giai đoạn cấp hai. Đây cũng là một nhân tố phụ huynh có thể xem xét khi lựa chọn giữa môi trường giúp con có điểm số, năng lực học thuật, thành tích thi cử tốt và môi trường giúp con phát triển toàn diện cả về kiến thức, thể chất lẫn tinh thần. Nói vậy không có nghĩa là giáo dục hiện đại bỏ qua kiến thức, mà ngược lại việc giáo dục một con người toàn diện sẽ là nền tảng vững vàng cho việc phát triển năng lực học tập suốt đời.

Nói vậy để biết rằng hiểu biết của phụ huynh về mục tiêu và ý nghĩa của giáo dục là quan trọng. Cách chúng ta nghĩ về tương lai cho con trẻ, chính là cách chúng ta đã chọn lộ trình để con lớn lên.